წმ მეფე დავით აღმაშენებელი ძლიერ პოლიტიკურ ფიგურასთან ერთად იყო დიდი ქრისტიანი და უდიდესი სულიერების მატარებელი მეფე და პიროვნება. წმ მეფე დავითს საუკეთესო განათლება ჰქონდა მიღებული, კარგად იცნობდა საღვთისმეტყველო სფეროს და როგორც იმდროინდელი მემატიანეები წერდნენ, ძალიან უყვარდა კითხვა. წმინდა მეფე დავით აღმაშენებელს ესმოდა, რომ ქვეყნის წარმატების საწინდარი მძლავრი განათლების სისტემის არსებობა იყო. მის სახელთანაა დაკავშირებული დიდი საგანმანათლებლო და კულტურული კერის - გელათის აკადემიის დაარსება.
წმიდა მოწამენი დავით და კონსტანტინე მხეიძეები არგვეთის მთავრები იყვნენ. „მეცნიერნი ძუელისა და ახალისა სჯულისა, ჭეშმარიტნი მორწმუნენი და გამოცდილნი და ახოვანნი წყობათა შინა და ბრძოლათა".
დავითი იყო „ჰაეროვან და სპეტაკ ხორცითა, მოწაბლე თმითა, შუენიერ გუამითა და ხშირ წვერითა", კონსტანტინე - „შუენიერ გუამითა, მოწაბლე თმითა... წვერ გამო". როცა ძმებმა უსჯულო მურვან-ყრუს შემოსევა შეიტყვეს, შემწეობა სთხოვეს უფალს, შეკრიბეს ლაშქარი, ერს კი გაძლიერებული ლოცვები და ღამისთევები დაუდგინეს.
უსჯულონი თავს დაესხნენ ფერსათის მთასთან დაბანაკებულ ქართველებს. ღვთის შეწევნით ქართველებმა გაიმარჯვეს. გაბრაზებულმა მურვან-ყრუმ ურიცხვი ლაშქარი შეკრიბა, არაბებმა მოაოხრეს ყველაფერი. გადარჩენილმა მოსახლეობამ ტყეებს შეაფარა თავი. უთანასწორო ბრძოლაში ტყვედ ჩაიგდეს ძმები - დავითი და კონსტანტინე.
მატრონა დიმიტრის ასული ნიკანოვა დაიბადა 1885წლის 9 ნოემბერს ტულის გუბერნიის სოფელ სებინოში მრავალშვილიანი გლეხის ოჯახში. მის დაბადებამდე მატრონას დედამ საოცარი სიზმარი ნახა. ზეციდან მასთან ფრინველი ჩამოფრინდა ადამიანის სახით რომელსაც თვალები არ ემჩნეოდა და მარჯვენა ხელზე დააჯდა.
მართლაც გოგონა დაიბადა ბრმა, თუმცა ღმერთმა მას სულიერი ხედვის უნარი მიანიჭა. მატრონას დაბადებიდან ეტყობოდა რომ ღვთის რჩეული იყო, ჯერ კიდევ თოთო ასაკში იგი ოთხშაბათს და პარასკევს ძუძუზე უარს ამბობდა და მთელი დღეები ეძინა. სულ პატარა იყო, ღამღამობით ყველას რომ ეძინა ხატების კუთხესთან მიიპარებოდა, ჩამოიღებდა ხატებს და ისე ეღუღუნებოდა, თითქოს ელაპარაკებაო.
ეს გახლავთ უნიკალური ჩანაწერი, რომლის მეშვეობითაც შეგიძლიათ მოისმინოთ XX საუკუნის ერთ-ერთი უდიდესი წმინდანის, ბერი პაისის ხმა. ამ ვიდეოში ქართული სუბტიტრებით არის გადმოცემული მისი ქადაგების აზრი.
